Η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που υπάρχει φυσικά σε μερικά τρόφιμα, προστίθεται σε άλλα και διατίθεται ως συμπλήρωμα διατροφής. Παράγεται επίσης ενδογενώς όταν οι υπεριώδεις ακτίνες (UV) από το φως του ήλιου προσβάλλουν το δέρμα μας και προκαλούν την σύνθεση της.

Στα τρόφιμα και τα διαιτητικά συμπληρώματα την συναντάμε σε δύο κύριες μορφές, την D2(εργοκαλσιφερόλη) και την D3(χοληκαλσιφερόλη).

Παίζει καθοριστικό ρόλο στο σώμα μας, καθώς βοηθά στην μείωση της φλεγμονής, στην ανάπτυξη των κυττάρων, στη νευρομυϊκή και ανοσολογική λειτουργία και στον μεταβολισμό της γλυκόζης.

Ποια τα οφέλη της στην υγεία μας?

Διατηρεί τα οστά δυνατά και υγιή

Οι άνθρωποι μπορούν να αναπτύξουν ανεπάρκεια βιταμίνης D όταν η συνήθης πρόσληψη είναι χαμηλότερη με την πάροδο του χρόνου από τα συνιστώμενα επίπεδα. Στα παιδιά, η ανεπάρκεια βιταμίνης D εκδηλώνεται ως ραχίτιδα, μια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από αδύναμα και μαλακά οστά. Στους ενήλικες και εφήβους, η ανεπάρκεια μπορεί να οδηγήσει σε οστεομαλακία, η οποία περιλαμβάνει οστικές παραμορφώσεις, πόνο στα οστά, υποκαλιαιμικές κρίσεις και οδοντικές ανωμαλίες.

Βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου

Όταν η βιταμίνη D λαμβάνεται σε επαρκής ποσότητα, μετατρέπεται στην ενεργή-δραστική μορφή της, προάγοντας τη βέλτιστη απορρόφηση ασβεστίου από τη διατροφή μας.

Μειώνει τον κίνδυνο της οστεοπόρωσης

Με την πάροδο του χρόνου και ιδιαίτερα στις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης η οστική πυκνότητα μπορεί να μειωθεί. Η οστεοπόρωση η οποία χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα αυξάνει την ευθραυστότητα των οστών και τον κίνδυνο κατάγματος.

Παίζει καθοριστικό ρόλο στο μεταβολισμό της γλυκόζης

Μέσω του υποδοχέα βιταμίνης D στα παγκρεατικά κύτταρα διεγείρει την έκκριση ινσουλίνης και μειώνει την περιφερική αντίσταση στην ινσουλίνη στους μύες και στο ήπαρ.

Πηγές βιταμίνης D

Η λήψη επαρκούς φωτός του ήλιου είναι ο καλύτερος τρόπος για να βοηθήσουμε το σώμα μας να παράγει αρκετή βιταμίνη D. Ωστόσο οι κυριότερες πηγές τροφίμων είναι:

• τα λιπαρά ψάρια (σολομός, σκουμπρί , τόνος)

• οι κρόκοι αυγών
• το τυρί
• το συκώτι βοείου κρέατος
• τα μανιτάρια
• το εμπλουτισμένο γάλα
• τα εμπλουτισμένα δημητριακά και οι χυμοί

Ποιες ομάδες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο?

Για πολλούς από εμάς, η κατανάλωση εμπλουτισμένων με βιταμίνη D τροφίμων και η έκθεση μας στο φως του ήλιου είναι απαραίτητα για τη διατήρηση μιας υγιούς κατάστασης .Ωστόσο, ορισμένες ομάδες μπορεί να χρειάζονται συμπληρώματα διατροφής για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε βιταμίνη D όπως:

Βρέφη που θηλάζουν

Μόνο η κατανάλωση μητρικού γάλακτος δεν επιτρέπει συνήθως στα βρέφη να ικανοποιούν τις απαιτήσεις σε βιταμίνη D. Η περιεκτικότητα βιταμίνης D στο ανθρώπινο γάλα σχετίζεται με την κατάσταση της βιταμίνης D της μητέρας. Σύμφωνα με μελέτες το μητρικό γάλα των μητέρων που λαμβάνουν καθημερινά συμπληρώματα βιταμίνης D3 έχουν υψηλότερα επίπεδα θρεπτικών ουσιών.

Ηλικιωμένοι

Οι ηλικιωμένοι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ανεπάρκειας βιταμίνης D, εν μέρει επειδή η ικανότητα του δέρματος να συνθέτει τη βιταμίνη μειώνεται με την ηλικία και επιπλέον είναι πιθανό να περνούν περισσότερο χρόνο από τους νεότερους σε εσωτερικούς χώρους.

Άτομα με περιορισμένη έκθεση στον ήλιο

Τα άτομα που περνούν πολλές ώρες στο σπίτι, στο εργασιακό τους περιβάλλον ή φορούν μακρυά ρούχα καθ όλη την διάρκεια του χρόνου, περιορίζουν την έκθεση τους στον ήλιο. Ακόμη η χρήση αντηλιακού περιορίζει επίσης τη σύνθεση βιταμίνης D από το ηλιακό φως.

Άτομα με σκούρο δέρμα

Μεγαλύτερες ποσότητες χρωστικής μελανίνης στο επιδερμικό στρώμα του δέρματος οδηγούν σε πιο σκούρο δέρμα και μειώνουν την ικανότητα του δέρματος να παράγει βιταμίνη D από το ηλιακό φως.

Άτομα με καταστάσεις που περιορίζουν την απορρόφηση λίπους

Καθώς η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή, η απορρόφησή της εξαρτάται από την ικανότητα του εντέρου μας να απορροφά το διατροφικό λίπος. Η δυσαπορρόφηση του λίπους σχετίζεται με ιατρικές παθήσεις που περιλαμβάνουν ορισμένες μορφές ηπατικής νόσου, κυστική ίνωση, κοιλιοκάκη, νόσο του Crohn και ελκώδη κολίτιδα. Εκτός από τον αυξημένο κίνδυνο ανεπάρκειας βιταμίνης D, τα άτομα με αυτές τις παθήσεις ενδέχεται να μην τρώνε ορισμένα τρόφιμα, όπως γαλακτοκομικά προϊόντα (πολλά από τα οποία είναι εμπλουτισμένα με βιταμίνη D) ή να τρώνε μόνο μικρές ποσότητες αυτών των τροφίμων.

Ποια τα συμπτώματα ανεπάρκειας βιταμίνης D?

Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• κούραση

• πόνο στα οστά και την πλάτη

• απώλεια μαλλιών

• χαμηλή διάθεση

• μειωμένη επούλωση πληγών